Бірмүшені бірмүшеге бөлу. Көпмүшені бірмүшеге бөлу
Бірмүшені санға бөле аламыз. Мысалы 16ab деген бірмүшені 4-ке бөле аламыз:
16ab / 4 = 4ab
Дәл осылай бірмүшені басқа бірмүшеге де бөле аламыз. Мысалы 8ab бірмүшесін 4a бірмүшеге бөле аламыз:
8ab / 4a = 2b
Кейде бөлімінде бірмүше қалып қояды. Мысалы 2xy ке x2 бірмүшелерін бөлейік:
2xy / x2 = 2y/x
Соңғы мысалда бөлімінде x қалып қойды. Кейде осылай бола береді. Жаттығу ретінде 9x2y2 бірмүшесін xy2 бірмүшесіне бөліндер.
Көпмүшені бірмүшеге бөлу
4x2 + 2xy көпмүшені 2x бірмүшеге бөлейік:
(4x2 + 2xy)/2x = 4x2/2x + 2xy/2x
(4x2 + 2xy)/2x = 2x + 2y
Көрініп тұрғандай көпмүшені бірмүшеге бөлу мынандай екі қадамнан тұрады:
- Көпмүшенің құрамына енетің әрбір бірмүшені бөлгіш бірмүшеге жеке жеке бөлеміз
- Қалған өрнектерді жинақтаймыз
Егер бөлу нәтижесінде қайтадан көпмүше пайда болса онда көпмүше осы бірмүшеге бөлінеді деп аталады.
Кейде бөлу нәтижесінде көпмүше пайда болмайды. Мысалы 2xy + 4x2 көпмүшесі 2y бірмүшесіне бөлінбейді:
(2xy + 4x2) / 2y = 2xy/2y + 4x2 / 2y
(2xy + 4x2) / 2y = x + 2x2/y
Бөлу нәтижесінде көпмүше пайда болмады. Демек бөлінбейді.
Пән: Алгебра