Реактивті қозғалыс, реактивті қозғалтқыштар

Қысымы жоғары ауамен толтырылған шардың аузын ашсақ ол (шар) жоғары жылдамдықпен ұшады:

Бұл реактивті қозғалыс болып табылады! Реактивті қозғалыста дене өзінің бір бөлігін қозғалыс бағытына қарсы бағытта лақтырады, жұмсайды. Мысалы кемеде отырған адам допты лақтырса кеме қозғала бастайды:

Доптың қозғалысы кеменің қозғалысына қарсы бағытталады.

Бұның физикалық мағынасын ашайық.

Допты лақтырғанға дейін кеме өз орнында қозғалмай тұрса, допты лақтырғаннан кейін оның жылдамдығы пайда болады. Импульстің сақталу заңынан сәйкес:

p_шар + p_кеме = 0

p_кеме = -p_шар

p_шар = m_шарv_шар

p_кеме = m_кемеv_кеме

m_кемеv_кеме = - m_шарv_шар

v_кеме = - m_шарv_шар / m_кеме

Бұдан көретініміз, шардың салмағы неғұрлым көп әрі жылдамдығы жоғары болса, соғұрлым кеменің жылдамдығының модулі көп болады.

Осы принципке реактивті қозғалтқыштар негізделген. Ракетаның ішінде отын жанады да жоғары жылдамдықпен арнайы тесіктен сыртқа қызған газдар шығады:

Бұл қызған газдардың жылдамдығы зор болады, осының арқасында ракетаның көмегімен адамдар тіпті ғарыш кеңістігіне шыға алды.

Пән: Физика

Жандос Алпысбай-ұлы