Бірмүше, көпмүше, көпмүшені көбейткіштерге жіктеу

Бірмүше деп айнымалылардың және сандардың көбейтіндісінен ғана тұратын өрнек. Мысалы 2ab өрнегі бірмүше болады, себебі бұнда екі a және b айнымалыларының және 2 санының көбейтіндісі ғана тұр.

Мына өрнектердің қайсысы бірмүше болады: 5ab, 5x, a+b, -17xy²? Жауаптарын түсіндіріп беріндер.

Бірмүшеліктің дәрежесі

Бірмүшеліктің дәрежесі айнымалылардың дәрежелерінің қосындысы арқылы аңықталады. Мысалы 5a бірмүшенің дәрежесі бірге тең, себебі a айнымалының дәрежесі бірге тең және ол жалғыз айнымалы.

Ал -15b³y көпмүшеліктің дәрежесі 3+1 = 4 тең. Себебі b дәрежесі үшке ал y дәрежесі бірге тең.

Жоғарыдағы бірмүшеліктердің дәрежелерін табындар.

Көпмүше

Көпмүше дегеніміз бірнеше бірмүшеліктін қосындысынан не алымынан тұратын өрнек. Мысалы x² + 3y өрнегі көпмүшелік болады, себебі бұл өрнек екі x² және 3y бірмүшеліктен құралған. 7x - 2xy те көпмүше болады.

Өз бетімен бірнеше көпмүшелікті құрындар.

Көпмүшеліктің дәрежесі

Көпмүшелік бірмүшеліктерден құралған. Әрбір бірмүшеліктін дәрежесі бар. Көпмүшелікте бар бірмүшеліктердің ең үлкен дәрежесі көпмүшеліктің дәрежесі деп аталады.

Мысалы x² + 3y көпмүшеліктің дәрежесі екіге тең, себебі x² дәрежесі екіге ал 3y дәрежесі бірге тең.

Жаттығу ретінде жоғарыдағы көпмүшеліктердің дәрежелерін табындар.

Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу

Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу дегеніміз бұл көпмүшелікті дәрежесі төменірек көпмүшеліктердің көбейтінділері етіп көрсету.

Мысалы x² - y² көпмүшелігін көбейткіштерге жіктелуі мынандай болады:

x² - y² = (x - y)(x + y)

Теңдіктің сол жағында екінші дәрежелі көпмүшелік, ал теңдіктің оң жағында екі бірінші дәрежелі көпмүшеліктердің көбейтіндісі тұр.

Жаттығу ретінде мына көпмүшелікті жіктеңіз:

x⁴ - y⁴

Пән: Математика

Жандос Алпысбай-ұлы

Комменттер